Tâm lý chủ quan - Kẻ thù thầm lặng của PCCC
Mỗi năm, hàng trăm vụ cháy lớn nhỏ xảy ra trên khắp Việt Nam, để lại những hậu quả nặng nề về người và của. Đằng sau những con số đau lòng ấy, một nguyên nhân sâu xa thường được nhắc đến chính là tâm lý chủ quan, sự lơ là trong công tác phòng cháy chữa cháy (PCCC). Vượt qua rào cản tâm lý này không chỉ là trách nhiệm mà còn là chìa khóa để xây dựng một xã hội an toàn hơn.
Tâm lý chủ quan là tình trạng coi thường, đánh giá thấp rủi ro hoặc khả năng xảy ra hỏa hoạn. Điều này dẫn đến thái độ thờ ơ, thiếu nghiêm túc trong việc tuân thủ các quy định PCCC. Nó tồn tại dai dẳng trong cả cộng đồng và môi trường doanh nghiệp.
Biểu hiện trong cộng đồng dân cư
Nhiều người dân thường có suy nghĩ "cháy sẽ không xảy ra với mình" hoặc "cháy chỉ xảy ra ở đâu đó xa xôi". Điều này khiến họ bỏ qua việc kiểm tra thiết bị điện định kỳ hay tích trữ vật liệu dễ cháy trong nhà. Sự thiếu hiểu biết về kỹ năng thoát nạn và sử dụng bình chữa cháy cũng là một biểu hiện rõ nét.
Tâm lý này còn thể hiện qua việc cẩu thả khi đun nấu, thờ ơ với việc kiểm tra hệ thống dây điện cũ. Họ thường chỉ hành động khi đã có sự cố xảy ra, thay vì chủ động phòng ngừa từ sớm.
Biểu hiện trong doanh nghiệp
Trong môi trường kinh doanh, tâm lý chủ quan có thể dẫn đến việc cắt giảm ngân sách cho PCCC. Các doanh nghiệp có thể bỏ qua việc bảo trì định kỳ hệ thống báo cháy, chữa cháy hoặc không tổ chức huấn luyện, diễn tập đều đặn. Điều này đặt toàn bộ tài sản và nhân viên vào rủi ro cao.
Đôi khi, vì áp lực sản xuất hoặc tối ưu chi phí, các biện pháp an toàn PCCC bị xem nhẹ. Việc chậm trễ trong nâng cấp cơ sở vật chất, thiếu đầu tư vào công nghệ PCCC hiện đại cũng là hậu quả của sự chủ quan.
Hậu quả khó lường từ sự thờ ơ
Sự chủ quan trong PCCC gây ra những hậu quả vô cùng thảm khốc, không chỉ là thiệt hại vật chất mà còn là mất mát về tính mạng. Các vụ cháy lớn thường kéo theo sự sụp đổ của doanh nghiệp, mất việc làm cho hàng nghìn lao động. Tác động kinh tế và xã hội lan rộng.
Gánh nặng cho hệ thống y tế và an sinh xã hội cũng tăng lên đáng kể. Việc phục hồi sau hỏa hoạn đòi hỏi nguồn lực lớn từ cả cá nhân, doanh nghiệp và nhà nước.
Chiến lược thay đổi nhận thức: Từ sợ hãi đến ý thức tự giác
Để vượt qua tâm lý chủ quan, cần có một chiến lược tổng thể, tác động sâu sắc đến nhận thức và hành vi của mỗi cá nhân. Việc chuyển đổi từ tâm lý sợ hãi bị phạt sang ý thức tự giác là điều cốt yếu.
Nâng cao hiểu biết pháp luật và kỹ năng thực hành
Tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật về PCCC phải được đẩy mạnh. Người dân và doanh nghiệp cần nắm rõ các quy định như Luật PCCC 2001 (sửa đổi, bổ sung năm 2013) và Nghị định số 136/2020/NĐ-CP của Chính phủ. Đây là khung pháp lý quan trọng cho mọi hoạt động PCCC.
Các chương trình huấn luyện, diễn tập PCCC định kỳ cần được tổ chức thường xuyên và thiết thực hơn. Thực hành kỹ năng thoát hiểm, sử dụng bình chữa cháy, sơ cứu ban đầu sẽ giúp mỗi người tự tin hơn khi đối mặt với sự cố.
Xây dựng văn hóa PCCC từ sớm
Giáo dục PCCC cần được tích hợp vào chương trình học từ cấp mầm non đến đại học. Việc này giúp hình thành ý thức và thói quen an toàn từ khi còn nhỏ. Các hoạt động ngoại khóa, cuộc thi về PCCC cũng góp phần nâng cao sự hứng thú.
Trong gia đình, cha mẹ cần làm gương và hướng dẫn con cái về các nguy cơ cháy nổ. Tạo thói quen kiểm tra an toàn điện, khóa gas sau khi sử dụng là những hành động nhỏ nhưng mang lại hiệu quả lớn.
Xây dựng văn hóa an toàn bền vững cho doanh nghiệp
Doanh nghiệp là nơi tập trung nhiều nguy cơ cháy nổ do hoạt động sản xuất kinh doanh. Xây dựng văn hóa an toàn PCCC vững chắc là yếu tố sống còn cho sự phát triển bền vững.
Trách nhiệm của lãnh đạo
Người đứng đầu doanh nghiệp phải là người tiên phong, cam kết đầu tư và ưu tiên công tác PCCC. Sự cam kết này phải được thể hiện qua các chính sách rõ ràng, ngân sách đầy đủ và giám sát chặt chẽ. Lãnh đạo cần coi PCCC là một phần không thể thiếu của chiến lược kinh doanh.
Hệ thống PCCC chủ động và hiệu quả
Thông số kỹ thuật
Doanh nghiệp cần trang bị đầy đủ các thiết bị PCCC hiện đại, được bảo trì đúng quy định. Việc này bao gồm hệ thống báo cháy tự động, hệ thống chữa cháy sprinkler, bình chữa cháy các loại. Công nghệ đóng vai trò thiết yếu trong việc giảm thiểu thiệt hại.
Trong số các giải pháp công nghệ, việc trang bị thiết bị truyền tin báo cháy hiện đại là cần thiết. Một trong số đó là thiết bị truyền tin báo cháy CBXstd. Thiết bị này giúp truyền tải thông tin về sự cố cháy một cách nhanh chóng.
Thiết bị truyền tin báo cháy CBXstd hỗ trợ việc cảnh báo tức thời khi có dấu hiệu cháy. Điều này giúp các đội ứng phó nội bộ hoặc các điểm tiếp nhận thông tin được cài đặt trước có thể phản ứng kịp thời. Việc truyền tin nhanh chóng là yếu tố then chốt để hạn chế thiệt hại ban đầu. Thiết bị cũng sẵn sàng cho việc kết nối với Cơ sở dữ liệu PCCC & CNCH quốc gia theo lộ trình của Bộ Công An.
Đào tạo và diễn tập định kỳ
Huấn luyện PCCC cho toàn bộ nhân viên phải được thực hiện thường xuyên. Nội dung huấn luyện cần cập nhật các tình huống mới, kỹ năng sử dụng thiết bị và quy trình thoát nạn khẩn cấp. Diễn tập PCCC thực tế giúp nhân viên làm quen với áp lực và biết cách ứng phó trong tình huống thật.
Vai trò của cộng đồng và chính quyền trong PCCC
Công tác PCCC không thể thành công nếu chỉ có nỗ lực của một phía. Sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền và cộng đồng là cực kỳ quan trọng.
Thúc đẩy sự tham gia của người dân
Chính quyền cần khuyến khích, tạo điều kiện để người dân chủ động tham gia vào các hoạt động PCCC tại địa phương. Các mô hình tổ tự quản PCCC, đội PCCC dân phòng cần được duy trì và phát triển. Có cơ chế khen thưởng, biểu dương những tập thể, cá nhân điển hình.
Tăng cường quản lý nhà nước
Cơ quan quản lý nhà nước về PCCC cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra. Việc xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm sẽ tạo sức răn đe, nâng cao tính kỷ luật. Đồng thời, cần đơn giản hóa các thủ tục hành chính liên quan đến PCCC, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân.
Nâng cao an toàn toàn diện: Tầm nhìn cho tương lai
Vượt qua tâm lý chủ quan trong PCCC là một hành trình dài và đòi hỏi sự kiên trì. Nó không chỉ là việc tuân thủ các quy định mà còn là việc xây dựng một văn hóa an toàn ăn sâu vào tiềm thức. Mỗi cá nhân, mỗi doanh nghiệp đều là một mắt xích quan trọng trong hệ thống PCCC chung.
Việc đầu tư vào giáo dục, công nghệ hiện đại như thiết bị truyền tin báo cháy CBXstd, cùng với sự cam kết của lãnh đạo và sự tham gia của cộng đồng, sẽ tạo nên một nền tảng vững chắc. Chúng ta có thể hướng tới một tương lai nơi hỏa hoạn không còn là nỗi ám ảnh, mà là một nguy cơ được kiểm soát hiệu quả.
