Ăn mòn là quá trình suy thoái vật liệu kim loại do phản ứng hóa học hoặc điện hóa với môi trường. Trong đường ống PCCC, nước và các tạp chất trong nước là tác nhân chính. Hiện tượng này diễn ra chậm nhưng gây hậu quả nghiêm trọng.

Các loại ăn mòn phổ biến bao gồm:

• Ăn mòn điện hóa do chênh lệch điện thế giữa các kim loại.
• Ăn mòn hóa học do axit hoặc bazơ trong nước.
• Ăn mòn vi sinh vật do hoạt động của vi khuẩn.

Hậu quả của ăn mòn rất đa dạng. Đường ống có thể bị mỏng dần, dẫn đến giảm khả năng chịu áp lực và nguy cơ rò rỉ. Ăn mòn cũng tạo ra các sản phẩm oxy hóa, gây tắc nghẽn và làm giảm lưu lượng nước. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả chữa cháy.

Đóng cặn là sự tích tụ các chất rắn không tan bên trong đường ống. Các chất này thường là khoáng chất như canxi cacbonat, magie cacbonat, hoặc oxit sắt. Vi sinh vật cũng có thể tạo thành màng sinh học, làm trầm trọng thêm tình trạng này.

Cơ chế hình thành cặn thường do nhiệt độ, áp suất hoặc nồng độ khoáng chất trong nước thay đổi. Khi nước bay hơi hoặc nồng độ chất tan vượt quá giới hạn, chúng sẽ kết tinh và bám vào thành ống. Lâu dần, lớp cặn này trở nên dày và cứng.

Tác động của đóng cặn rất đáng kể. Cặn làm giảm đường kính trong của ống, hạn chế lưu lượng và áp suất nước. Điều này buộc bơm phải hoạt động ở công suất cao hơn, gây tốn điện và nhanh hỏng hóc. Cặn cũng làm tăng ma sát dòng chảy.

Khi đường ống bị ăn mòn hoặc đóng cặn, hiệu quả chữa cháy sẽ bị giảm sút nghiêm trọng. Áp lực nước yếu hoặc lưu lượng không đủ có thể khiến đám cháy lan rộng không kiểm soát. Điều này gây nguy hiểm trực tiếp cho người dân và lực lượng chữa cháy.

Nguy cơ sập hệ thống PCCC là hoàn toàn có thể xảy ra. Các vết rò rỉ lớn hoặc vỡ ống do ăn mòn có thể làm vô hiệu hóa toàn bộ mạng lưới. Thiệt hại về người và tài sản lúc này sẽ là rất lớn.

Theo quy định pháp luật Việt Nam, chủ đầu tư, người đứng đầu cơ sở có trách nhiệm đảm bảo an toàn PCCC. Ví dụ, tại Điều 7 của Nghị định số 136/2020/NĐ-CP, việc kiểm tra, bảo dưỡng hệ thống PCCC được quy định rất rõ ràng. Việc không tuân thủ có thể dẫn đến xử phạt hành chính nghiêm khắc.

Các quy định yêu cầu hệ thống PCCC phải luôn ở trạng thái sẵn sàng hoạt động. Ăn mòn và đóng cặn rõ ràng vi phạm nguyên tắc này. Việc bỏ qua vấn đề này không chỉ rủi ro về an toàn mà còn có thể kéo theo trách nhiệm hình sự nếu có hậu quả nghiêm trọng.

Việc lựa chọn vật liệu ống ngay từ đầu là yếu tố then chốt. Mỗi loại vật liệu có ưu và nhược điểm riêng về khả năng chống ăn mòn và độ bền.

Các vật liệu phổ biến bao gồm:

• Thép mạ kẽm: Bền, chịu lực tốt, nhưng lớp kẽm có thể bị ăn mòn theo thời gian.
• Thép không gỉ: Khả năng chống ăn mòn vượt trội, nhưng chi phí đầu tư cao.
• Gang: Chịu nhiệt tốt, nhưng dễ bị ăn mòn rỗ và nặng.

Chất lượng nước trong hệ thống PCCC ảnh hưởng trực tiếp đến ăn mòn và đóng cặn. Việc xử lý nước cấp là bước cần thiết để giảm thiểu các tác nhân gây hại.

Các biện pháp quản lý nước gồm:

• Lọc nước để loại bỏ cặn bẩn và tạp chất.
• Làm mềm nước để giảm khoáng chất gây cặn.
• Khử trùng nước để kiểm soát vi sinh vật.
• Kiểm soát độ pH và nồng độ oxy hòa tan trong nước.

Bảo trì định kỳ là hoạt động không thể thiếu để phát hiện sớm và xử lý các vấn đề. Các quy trình kiểm tra cần được thực hiện bởi đội ngũ có chuyên môn.

Quy trình bảo trì bao gồm:

1. Kiểm tra bằng mắt thường để phát hiện rò rỉ, biến dạng ống.
2. Kiểm tra áp suất hệ thống theo định kỳ.
3. Nội soi đường ống để đánh giá tình trạng ăn mòn, đóng cặn bên trong.
4. Vệ sinh đường ống bằng phương pháp rửa ngược hoặc hóa chất phù hợp.

Việc ghi chép nhật ký bảo dưỡng chi tiết là rất quan trọng. Nó giúp theo dõi lịch sử hoạt động, phát hiện xu hướng hỏng hóc và lập kế hoạch bảo trì hiệu quả hơn. Đây là bằng chứng tuân thủ quy định pháp luật.

Công nghệ hiện đại đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát liên tục và cảnh báo sớm các bất thường. Cảm biến áp suất, lưu lượng có thể cung cấp dữ liệu tức thời. Hệ thống giám sát thông minh phân tích dữ liệu và đưa ra cảnh báo.

Khi hệ thống phát hiện sự cố như giảm áp suất đột ngột hoặc tắc nghẽn lưu lượng, thông tin cần được truyền tải hiệu quả. Thiết bị truyền tin báo cháy CBXstd là một công cụ hỗ trợ đáng tin cậy. Thiết bị này giúp người quản lý nhanh chóng nắm bắt tình hình hệ thống.

CBXstd hỗ trợ việc truyền đạt các tín hiệu cảnh báo hoặc trạng thái của hệ thống PCCC. Thiết bị này góp phần đảm bảo mọi thay đổi bất thường về áp lực hoặc lưu lượng đều được thông báo. Điều này giúp duy trì sự sẵn sàng của dòng nước chữa cháy. Sẵn sàng cho việc kết nối với Cơ sở dữ liệu PCCC & CNCH quốc gia theo lộ trình của Bộ Công An.