Tầm quan trọng của công tác PCCC
Tầm quan trọng của công tác phòng cháy chữa cháy (PCCC) tại nơi làm việc là điều không thể phủ nhận. Hàng năm, hàng trăm vụ cháy nổ gây thiệt hại nghiêm trọng về người và của, ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Đáng báo động, phần lớn các sự cố này đều bắt nguồn từ lỗi chủ quan của con người, chứ không phải từ thiên tai hay sự cố kỹ thuật khó lường. Điều này đặt ra một vấn đề nhức nhối: liệu các doanh nghiệp đang thực sự chú trọng đến công tác PCCC để đảm bảo an toàn, hay chỉ đang "chống đối", đối phó với các đợt thanh tra, kiểm tra định kỳ?
Bản chất của rủi ro cháy nổ do con người
Rủi ro cháy nổ do con người không chỉ đơn thuần là sự cố mà còn là hệ quả của một chuỗi mắt xích sai lầm, thiếu sót trong nhận thức và hành động. Gốc rễ của vấn đề thường nằm ở sự chủ quan, tâm lý "nước đến chân mới nhảy" hoặc đơn giản là thiếu hiểu biết về nguy cơ và cách phòng ngừa. Nhiều người lao động chưa nhận thức đầy đủ mức độ nguy hiểm của cháy nổ, dẫn đến việc lơ là, bỏ qua các quy tắc an toàn cơ bản.
Thêm vào đó, kiến thức và kỹ năng PCCC của một bộ phận không nhỏ người lao động còn hạn chế. Họ có thể biết lý thuyết, nhưng lại lúng túng khi đối mặt với tình huống thực tế, không biết cách sử dụng thiết bị, hoặc xử lý sai lầm gây hậu quả nghiêm trọng hơn. Sai sót trong vận hành máy móc, thiết bị, hay việc bảo dưỡng không đúng quy trình cũng là nguyên nhân phổ biến, tạo ra những "điểm nóng" tiềm ẩn nguy cơ cháy.
Các lỗi con người thường gặp gây cháy nổ tại nơi làm việc
- Điện và thiết bị điện: Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu. Lỗi phổ biến bao gồm việc sử dụng dây dẫn điện kém chất lượng, đấu nối không đúng kỹ thuật, quá tải ổ cắm, sử dụng thiết bị điện tự chế, hoặc không ngắt các thiết bị điện khi tan ca. Sự thiếu ý thức trong việc kiểm tra, bảo trì hệ thống điện định kỳ cũng tiềm ẩn nguy cơ chập cháy.
- Nguồn nhiệt hở: Hút thuốc lá tại khu vực cấm, hàn cắt kim loại không che chắn, đốt rác thải gần vật liệu dễ cháy, hay sử dụng ngọn lửa trần mà không có biện pháp phòng ngừa đều có thể dẫn đến cháy lớn. Nhiều trường hợp, việc bất cẩn khi nấu ăn trong văn phòng hoặc căng tin cũng là nguyên nhân.
- Cản trở lối thoát hiểm và thiết bị PCCC: Vì lý do tiện lợi hoặc thiếu không gian, nhiều doanh nghiệp thường chất đống hàng hóa, vật tư, hoặc thậm chí khóa trái cửa thoát hiểm, che khuất các bình chữa cháy, cuộn vòi chữa cháy. Khi có sự cố, những hành động này biến lối thoát thành bẫy và làm mất đi cơ hội dập tắt đám cháy ban đầu, gây thiệt hại khó lường.
- Bảo quản vật liệu và hóa chất: Việc lưu trữ các chất dễ cháy nổ, hóa chất nguy hiểm không đúng quy định về khoảng cách, nhiệt độ, hay thiếu nhãn mác cảnh báo là một lỗi nghiêm trọng. Sự thiếu hiểu biết về tính chất của vật liệu có thể dẫn đến phản ứng hóa học hoặc tự bốc cháy.
- Thiếu kiểm tra, bảo dưỡng: Các hệ thống báo cháy, chữa cháy tự động, bình chữa cháy, vòi rồng cần được kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ theo quy định của pháp luật. Sự lơ là trong công tác này có thể khiến thiết bị không hoạt động khi cần thiết, hoặc không đảm bảo hiệu quả chữa cháy.
- Phản ứng chậm trễ hoặc sai lầm: Khi có tín hiệu báo cháy, nhiều người còn hoảng loạn, không biết cách xử lý, hoặc cố gắng dập lửa bằng cách sai lầm (ví dụ: dùng nước dập đám cháy dầu mỡ, điện). Việc không gọi lực lượng PCCC kịp thời hoặc không hướng dẫn họ chính xác vị trí sự cố cũng làm chậm trễ quá trình ứng phó.
Hệ lụy pháp lý và kinh tế khi "chống đối" thanh tra
Việc chỉ chú trọng PCCC để "đối phó" với thanh tra không chỉ là một hành vi thiếu trách nhiệm mà còn là một rủi ro kinh doanh cực kỳ lớn. Theo quy định của pháp luật Việt Nam về PCCC, cụ thể là Nghị định số 136/2020/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng cháy và chữa cháy, các hành vi vi phạm quy định an toàn PCCC sẽ bị xử phạt hành chính nghiêm khắc, thậm chí có thể dẫn đến đình chỉ hoạt động. Đối với các vụ việc nghiêm trọng gây thiệt hại về người và của, người đứng đầu doanh nghiệp hoặc cá nhân liên quan có thể phải chịu trách nhiệm hình sự.
Về mặt kinh tế, thiệt hại từ một vụ cháy nổ không chỉ dừng lại ở tài sản bị thiêu rụi. Doanh nghiệp còn phải gánh chịu chi phí khắc phục hậu quả, chi phí bồi thường, gián đoạn sản xuất kinh doanh, mất hợp đồng, mất khách hàng, và đặc biệt là tổn hại uy tín thương hiệu khó có thể phục hồi trong thời gian ngắn. Những chi phí này thường lớn hơn rất nhiều lần so với chi phí đầu tư ban đầu cho một hệ thống PCCC đúng chuẩn và các chương trình huấn luyện thực chiến bài bản.
Giải pháp huấn luyện thực chiến: Vượt xa việc 'chống đối' thanh tra
Để thực sự nâng cao an toàn PCCC, doanh nghiệp cần thay đổi tư duy từ "đối phó" sang "chủ động" và coi PCCC là một phần không thể thiếu trong văn hóa doanh nghiệp. Điều này đòi hỏi một chương trình huấn luyện PCCC thực chiến, toàn diện và chuyên sâu, không chỉ dừng lại ở việc học thuộc các điều luật hay quy tắc an toàn khô khan.
Chương trình huấn luyện nên kết hợp chặt chẽ lý thuyết với thực hành. Người lao động cần được hướng dẫn cụ thể về các nguyên nhân gây cháy, cách nhận biết nguy cơ, và phương pháp sử dụng thành thạo các thiết bị PCCC sẵn có. Đặc biệt quan trọng là tổ chức các buổi diễn tập PCCC định kỳ, sát với các kịch bản sự cố có thể xảy ra tại chính nơi làm việc của họ. Diễn tập không chỉ là chạy theo tiếng còi báo động mà phải mô phỏng chân thực nhất, từ việc xử lý đám cháy ban đầu, gọi điện báo cháy, hướng dẫn thoát nạn, cứu người bị nạn, cho đến việc phối hợp với lực lượng chữa cháy chuyên nghiệp.
Nâng cao ý thức cá nhân thông qua các chiến dịch truyền thông nội bộ, các buổi tập huấn chuyên đề, và khuyến khích mọi người chủ động phát hiện, báo cáo các nguy cơ. Vai trò của người đứng đầu doanh nghiệp là cực kỳ quan trọng. Họ cần tiên phong trong việc chấp hành, đầu tư và thúc đẩy văn hóa an toàn PCCC, biến nó thành trách nhiệm chung của toàn bộ tổ chức, chứ không phải chỉ của bộ phận an toàn.
Công nghệ hỗ trợ nâng cao hiệu quả PCCC
Thông số kỹ thuật
Bên cạnh yếu tố con người, việc ứng dụng công nghệ hiện đại cũng đóng vai trò then chốt trong công tác PCCC. Hệ thống báo cháy tự động, hệ thống chữa cháy sprinkler, hay các thiết bị giám sát thông minh giúp phát hiện sự cố sớm nhất và hạn chế thiệt hại.
Trong bối cảnh đó, việc trang bị các thiết bị truyền tin chuyên dụng là một bước tiến quan trọng. Ví dụ, thiết bị truyền tin báo cháy CBXstd là một giải pháp hữu hiệu giúp truyền tải thông tin sự cố cháy nổ một cách nhanh chóng và chính xác. Với khả năng hỗ trợ truyền tải tín hiệu từ hệ thống báo cháy tại cơ sở, thiết bị CBXstd giúp tối ưu hóa công tác ứng phó khẩn cấp. Việc có thông tin kịp thời về địa điểm và tính chất sự cố cháy nổ là yếu tố sống còn để lực lượng chức năng có thể triển khai phương án cứu hộ, cứu nạn hiệu quả nhất. Đây là một công cụ hỗ trợ đắc lực, góp phần giảm thiểu thiệt hại về tài sản và bảo vệ tính mạng con người. Thiết bị CBXstd sẵn sàng cho việc kết nối với Cơ sở dữ liệu PCCC & CNCH quốc gia theo lộ trình của Bộ Công An.
Xây dựng văn hóa an toàn PCCC bền vững
Để đảm bảo an toàn PCCC một cách bền vững, doanh nghiệp cần duy trì công tác kiểm tra định kỳ hệ thống, thiết bị PCCC, đồng thời cập nhật liên tục các quy định pháp luật mới nhất để tuân thủ. Quan trọng hơn, việc đào tạo và nâng cao kỹ năng PCCC cho toàn bộ nhân viên phải được xem là một quá trình liên tục, không ngừng nghỉ. Mỗi cá nhân cần được trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết để trở thành một "mắt xích" vững chắc trong chuỗi an toàn chung.
Tóm lại, PCCC không chỉ là một nghĩa vụ pháp lý hay một hạng mục để đối phó với thanh tra. Đó là một khoản đầu tư chiến lược vào sự an toàn của con người, sự ổn định của hoạt động kinh doanh và sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Bằng cách tập trung vào huấn luyện thực chiến, nâng cao ý thức và ứng dụng công nghệ phù hợp như thiết bị truyền tin báo cháy CBXstd, doanh nghiệp sẽ không chỉ tuân thủ quy định mà còn thực sự xây dựng được một môi trường làm việc an toàn, bền vững trước mọi rủi ro cháy nổ.
